Het ijsbergprincipe: waarom gedrag vaak meer zegt dan je denkt
Ken je dat gevoel dat je iets doet of voelt, terwijl je eigenlijk niet snapt waarom?
Je reageert ineens fel, bent doodmoe terwijl je “niks bijzonders” hebt gedaan, of je loopt vast in dezelfde patronen – keer op keer. Je wíl het anders, je doet je best, en tóch lijkt het alsof er iets onder de oppervlakte meespeelt…
En dat klopt ook.
In mijn praktijk hoor ik het vaak:
“Ik weet met mijn hoofd wel hoe het zit, maar vanbinnen voelt het gewoon heel anders.”
En precies daar komt het ijsbergprincipe in beeld. Het helpt je te begrijpen wat er écht speelt, onder het zichtbare gedrag.
Wat je ziet, is maar een klein stukje
Stel je een ijsberg voor. Slechts een klein topje – ongeveer 10% – steekt boven het water uit. Dat is wat we aan de buitenkant laten zien: ons gedrag, onze woorden, bewuste keuzes, onze “buitenwereld”.
Maar dan… onder water… zit de rest. 90%!
Daar leeft alles wat niet meteen zichtbaar is, maar wél voelbaar:
oude overtuigingen (“ik moet sterk zijn”, “ik ben niet goed genoeg”)
diep weggestopte emoties
onverwerkte ervaringen
herinneringen uit je jeugd
geboortepatronen of stress van vóór je geboorte
lichamelijke signalen die al jaren iets proberen te vertellen
Deze onderstroom heeft invloed op hoe je je voelt, hoe je denkt, hoe je reageert – zelfs op hoe je je lichaam ervaart.
Gedrag is geen toeval. Het is een boodschap.
Of je nu snel overprikkeld bent, je steeds aanpast aan anderen, lichamelijke klachten hebt die “medisch onverklaarbaar” zijn, of vastloopt in vermoeidheid of somberheid – het zijn geen fouten van je systeem. Het zijn signalen.
Je lichaam en je gedrag proberen je iets te vertellen.
Niet om je te frustreren, maar om je wakker te maken.
Zodat je mag gaan kijken naar wat eronder zit. Naar dat wat ooit is weggestopt omdat het te veel, te spannend of te pijnlijk was.
En weet je? Daar zit de sleutel tot verandering. 💛
Een voorbeeld uit de praktijk
Zo begeleidde ik een meisje dat op de basisschool voortdurend in angst leefde.
Bang om fouten te maken, bang om een onvoldoende te halen – want ze dacht steeds: ik kan het niet. Elke toets bracht paniek. Het gedrag dat zichtbaar was – die angst en spanning – was het topje van de ijsberg.
Maar in de sessies werkten we op diepere lagen. En langzaam kwam daar ruimte.
Ik zag haar openbloeien. En wat haar moeder me later vertelde, raakte me diep:
"Ze zit nu op de middelbare school en ze weet: een 6 is óók gewoon voldoende."
Dat is vrijheid. Dat is heling. ❤️
Bewust worden van wat onbewust leeft
In mijn praktijk werk ik met de methode Natuurlijk Herstel – een liefdevolle en diepgaande manier van werken waarin we samen op zoek gaan naar wat er in het onbewuste leeft. Niet via lange gesprekken of alleen via het denken, maar juist door te luisteren naar het lichaam. Want het lichaam draagt herinneringen. Het slaat ervaringen op, soms zelfs van vóór je geboorte, en het fluistert ons voortdurend signalen toe – als we bereid zijn te luisteren.
Veel mensen zijn gewend om problemen vanuit hun hoofd op te lossen. Maar sommige gevoelens, patronen of klachten zijn met denken alleen niet op te lossen. Omdat ze simpelweg niet in het hoofd zijn ontstaan, maar in diepere lagen van het zijn: in het lijf, in het zenuwstelsel, in de onbewuste patronen die ooit nodig waren om te overleven.
✨ Denk bijvoorbeeld aan een kind dat opgroeit in een onvoorspelbare of emotioneel onveilige omgeving. Zo’n kind leert al heel jong dat het veiliger is om stil te zijn, zich aan te passen of altijd lief te doen. Dat kind ontwikkelt – vaak zonder het te beseffen – het patroon van pleasen: zorgen voor de ander, harmonie bewaren, conflicten vermijden.
Jaren later zie je dat patroon terug bij een volwassene die zichzelf voortdurend wegcijfert, zich verantwoordelijk voelt voor iedereen, maar ondertussen diep vanbinnen leegloopt. Niet omdat diegene dat wil, maar omdat het lichaam nog steeds leeft vanuit dat oude overlevingsmechanisme.
Zo’n patroon is ooit ontstaan uit noodzaak. Maar op latere leeftijd belemmert het de natuurlijke stroming van wie je werkelijk bent. En zolang het onbewust blijft, blijf je geneigd om steeds weer in diezelfde reactie te schieten – ook al wil je het anders.
Natuurlijk Herstel nodigt uit om op een zachte manier naar die diepere lagen te gaan kijken. In een veilige, afgestemde setting waarin je niets hoeft te forceren of te ‘presteren’. We werken met lichaamsgerichte technieken, met aandacht voor wat zich aandient in het moment. En dat kan van alles zijn: een fysieke sensatie, een emotie, een herinnering, een innerlijk beeld, of juist de stilte.
Door die innerlijke signalen serieus te nemen en samen te onderzoeken, ontstaat er iets heel bijzonders:
Er komt ruimte waar het eerst vastzat.
Er komt begrip voor gedrag dat eerder frustratie opriep.
Er ontstaat rust op plekken waar het lijf jarenlang alert of gespannen was.
Er komt vertrouwen in jezelf, omdat je weer voelt: ik ben oké, precies zoals ik ben.
Je hoeft het niet allemaal te begrijpen met je hoofd. Het is geen analyse. Het is een proces van voelen, zakken, ruimte geven, en steeds dichter bij je eigen waarheid komen.
En dat is waar de echte heling plaatsvindt. Niet door harder te werken aan jezelf, maar juist door zachter te worden. Door te luisteren naar wat gehoord wil worden, en door liefdevol aanwezig te zijn bij dat wat ooit te veel was om te dragen.
Dan hoeft het gedrag aan de oppervlakte – dat wat zichtbaar is boven de waterlijn – niet langer gestuurd te worden door oude pijn of overlevingsmechanismen. Je hoeft dan niet meer te vechten, te vluchten of te bevriezen. Je mag leven vanuit wie je werkelijk bent, in verbinding met jezelf en je omgeving.
🙏 Misschien is dit een uitnodiging die je herkent. Of misschien zie je dit bij je kind, je partner, of iemand anders dichtbij.
We hoeven het niet alleen te doen.
Soms is het tijd om zachtjes te gaan kijken wat er onder het wateroppervlak beweegt.
Ik loop daarin graag een stukje met je mee.
